BIOLOGEASY

PRZYGOTOWANIE DO MATURY

Nauka biologii a zakup mikroskopu

Wiele osób zastanawia się nad kupnem mikroskopu, gdy zaczynają naukę na profilu biologiczno – chemicznym.  Czy warto kupować mikroskop? Jeśli tak, to dlaczego i jaki?
Jako mikrobiolog i nauczyciel biologii, jak najbardziej, polecam. Nie tylko w celach rozwoju zainteresowań, ale głównie, po to, by na spokojnie, w domowych warunkach, w szczególności podczas nauki zdalnej, móc przeprowadzać obserwacje i doświadczenia biologiczne.

Jeśli decydujesz się na maturę z biologii, to i tak z góry jesteś zobligowany do zaplanowania
i przeprowadzenia kilkudziesięciu doświadczeń oraz obserwacji, zarówno makro- jak i mikroskopowych. Podczas nauki online, nie wykonasz tych zadań w szkole, a nauczyciel może Ci je zaprezentować, jedynie na filmie. Warto, więc wykonać  je samemu.

Wykaz obowiązkowych doświadczeń oraz obserwacji (ujętych w podstawie programowej), do których potrzebujesz mikroskopu:

  1. Planujesz i przeprowadzasz:
    • doświadczenie wykazujące wpływ roztworów o rożnym stężeniu na zjawisko osmozy;
    • rozpoznanie elementów budowy komórki eukariotycznej na preparacie mikroskopowym;
    • obserwację zjawiska plazmolizy i deplazmolizy;
    • obserwacje mikroskopowych ruchów cytoplazmy w komórkach roślinnych;
    • rozpoznanie na preparacie mikroskopowym poszczególnych etapów mitozy i mejozy.
  2. Zakładasz hodowlę protistów słodkowodnych i obserwujesz wybrane czynności życiowe tych protistów.

Wymieniłam, tylko zadania, do których wykonania niezbędny jest mikroskop; całość obowiązujących doświadczeń i obserwacji znajdziesz w podstawie programowej. Oczywiście mikroskop można użyć do obserwacji wielu innych zjawisk czy struktur.

Dlaczego warto samodzielnie planować i przeprowadzać doświadczenia i obserwacje?
Wiele osób tego nie wie, ale jest to kolejny wymóg maturalny, określany w podstawie programowej: należy wykazać się umiejętnością  planowania i przeprowadzania obserwacji i doświadczeń oraz wnioskowania w oparciu o wyniki badań. A dokładnie:
Uczeń:
1) określa problem badawczy, formułuje hipotezy, planuje i przeprowadza oraz dokumentuje obserwacje i proste doświadczenia biologiczne;
 2) określa warunki doświadczenia, rozróżnia próbę kontrolną i badawczą;
3) opracowuje, analizuje i interpretuje wyniki badań w oparciu o proste analizy statystyczne;

4) odnosi się do wyników uzyskanych przez innych badaczy;
5) ocenia poprawność zastosowanych procedur badawczych oraz formułuje wnioski;
6) przygotowuje preparaty świeże oraz przeprowadza celowe obserwacje mikroskopowe i makroskopowe.

(https://cke.gov.pl/images/_EGZAMIN_MATURALNY_OD_2023/podstawa_programowa/biologia.pdf)

Gdy samodzielnie zaplanujesz i przeprowadzisz kilkanaście doświadczeń i obserwacji: nauczysz się określać problem badawczy, formułować hipotezy i wnioski, rozróżniać próbę badawczą od kontrolnej, analizować i interpretować wyniki badań, korzystać z mikroskopu wg określonych etapów i wykonywać świeże preparaty mikroskopowe. Wszystkie wyżej wymienione umiejętności są sprawdzane i oceniane na maturze z biologii.

 

Podsumowując, warto zakupić mikroskop i  używać go podczas nauki.
Przed zakupem, najważniejszą rzeczą, którą należy wziąć pod uwagę jest powiększenie mikroskopu. Polecam nie mniejsze niż 1000x. Najlepiej wybrać mikroskop dolnostolikowy, do światła przechodzącego; do pola jasnego lub/i kontrastu fazowego.

Po zakupie, najważniejszą rzeczą, jest korzystanie z mikroskopu, a nie odstawienie do na półkę. Powodzenia 🙂